Orange Fruit information in Marathi – संत्री सर्वांनाच आवडते. हे फळ अतिशय रसाळ आहे. संत्र्याचा रंग सर्व फळांपेक्षा वेगळा असतो आणि त्याची चवही इतर फळांपेक्षा पूर्णपणे वेगळी असते. तुम्ही सर्वजण आंबट-गोड संत्री मोठ्या आवडीने खात असाल. संत्र्याचे सेवन आरोग्यासाठी फायदेशीर असते हे सामान्यपणे लोकांना माहीत असते. संत्र्याचा उपयोग औषध म्हणूनही केला जातो हे फार कमी लोकांना माहीत असेल.
आंबट संत्र्याचे सेवन केल्याने ते उशिरा पचते, तर कच्च्या संत्र्याने कफ, पित्त आणि आंबा व वात दूर होतो. खोकला, सर्दी आणि कफ या आजाराच्या रुग्णांसाठी संत्र्याचा वापर खूप फायदेशीर आहे. आयुर्वेदात त्याच्या अनेक गुणधर्मांचे तपशीलवार वर्णन केले आहे. बॉल सारख्या दिसणार्‍या संत्र्याचे काय फायदे आहेत ते जाणून घेऊया.
संत्र्याची संपूर्ण माहिती – Orange Fruit information in Marathi – Orange fruit in Marathi
संत्रा म्हणजे काय – What is an orange in Marathi
संत्र्याचे झाड नेहमीच हिरवे असते. हे सुमारे 3-4 मीटर उंच किंवा मध्यम आकाराचे आहे. त्यात पुष्कळ फांद्या असून त्या काटेरी असतात. ते झाडीसारखे दिसते. संत्र्याची चव आंबट-गोड असते, प्रभाव गरम असतो आणि स्पर्श गुळगुळीत असतो. या सुवासिक फळाचे सेवन केल्याने शक्ती मिळते आणि फायदेशीर ठरते.
केशरी फुले सुवासिक, मोहक आहेत. ते ताप कमी करण्यासाठी आणि शक्ती प्रदान करण्यासाठी प्रभावी आहेत. संत्र्याच्या फुलाचे नियमित सेवन केल्याने लघवीतील अडथळे दूर होतात. संत्र्याच्या फळाबद्दल सांगायचे तर त्याचा आकार गोलार्ध किंवा गोल असतो आणि तो मांसल असतो. कच्च्या फळाचा रंग गडद-हिरवा असतो आणि पिकल्यावर ते लाल-केशरी किंवा चमकदार केशरी बनते. वात काढणे अपेक्षित आहे. याचे सेवन हृदयासाठी फायदेशीर आहे.
अनेक भाषांमध्ये संत्र्याची नावे
देशभरात संत्रा आणि संत्रा या नावाने प्रसिद्ध असलेले हे फळ देश-विदेशात अनेक नावांनी ओळखले जाते. संत्र्याचे वनस्पति नाव सिट्रस रेटिक्युलाटा (सिट्रस रेटिक्युलाटा ब्लँको, सिट्रस डेलिसिओसा टेन.) आहे आणि ते रुटासी (रुटासी) कुटुंबातील आहे. त्याची इतर नावे आहेत:-
हिंदी – नारंगी, नारंगी
इंग्रजी – सैल कातडीची केशरी, क्लेमेंटाईन, स्वाटो, टेंगेरिन, किथथले
संस्कृत – नारंग, ऐरावत, नागरंग, त्वक्सुगंध, स्वदुनरंग, मुखप्रिया
उडिया – कमला
उर्दू – गुलबहार (गुल-ए-बहार)
कन्नड – हेरले, डोरले
कोंकणी – अनेस
गुजराती – नारंगा (नारंगा), नारंगी (नारंगी), नारंगी (संतारा)
तमिळ – कमला, कुडगू
तेलुगू – कमलपांडू, मल्लिकारंगी
बंगाली – कमलानेम्बू
नेपाळी – सुंताला
पंजाबी – संत्रा
मल्याळम – मधुरनारन्ना
मराठी – नारंग, संत्रा
अरबी – नारंज
फरासी – किसमे अज नारंज, नारंग
संत्र्याचे फायदे – advantages of oranges in Marathi
संत्र्याचा औषधी वापर (नारंगी), प्रमाण आणि वापरण्याच्या पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:-
केसांसंबंधीच्या आजारांमध्ये संत्र्याचे सेवन फायदेशीर ठरते
संत्र्याच्या फळाचा लगदा, पुसट, पाने आणि फुले भाजून घ्या. ते बारीक करून लावल्याने शरीरातील केसांची जळजळ दूर होते. दुर्गंधीयुक्त जखमा भरण्यासाठी हे एक प्रभावी औषध म्हणून काम करते.
सर्दी आणि फ्लूमध्ये संत्र्याचे सेवन फायदेशीर आहे
10-20 मिग्रॅ संत्र्याच्या रसात मध आणि रॉक मीठ मिसळा. याच्या सेवनाने सर्दी, सर्दी, क्षय, दमा, श्वसनाचे आजार बरे होतात.
संत्र्याच्या फळाचा रस 1 ते 2 थेंब नाकातून घेतल्याने सर्दी-खोकल्यामध्ये फायदा होतो.
10-20 मिग्रॅ संत्र्याच्या फळाची साल काढा. त्यात 5-10 मिलीग्राम लिंबाचा रस मिसळून सेवन केल्यास सर्दी-खोकल्यात फायदा होतो.
हृदय विकारात संत्र्याचे फायदे
संत्र्याच्या कढीच्या रसाने छातीवर मसाज करा. यामुळे हृदयाशी संबंधित अनेक आजार दूर होतात.
संत्र्याच्या फळाच्या सालीचा डिकोक्शन बनवा. हे 10-20 मिलीग्राममध्ये प्यायल्याने हृदयविकारात फायदा होतो.
संत्र्याच्या सेवनाने उलट्या थांबतात
वाळलेल्या संत्र्याच्या सालीची पावडर बनवा. यासोबतच वेलची, जिरे, सुंठ, सुंठ आणि मिरची यांचे समान भाग करून पावडर बनवा. या पावडरमध्ये (2-4 ग्रॅम) खडे मीठ मिसळून ताक किंवा मठ्ठ्यासोबत प्या. यामुळे उलट्या होतात.
संत्र्याच्या सालीचे चूर्ण ५०० मिलीग्राम खाल्ल्याने उलटी बरी होते.
पोटात दुखत असताना संत्र्याचे सेवन करा
संत्र्याच्या फळाची साल 500 मिलीग्राम पावडर घ्या. यामुळे पोटदुखी आणि अपचनाच्या समस्येवर फायदा होतो.
संत्र्याचे सेवन अतिसारात फायदेशीर आहे
संत्र्याच्या फळाचा 10-15 मिलीग्राम रस प्या. यामुळे गर्भवती महिलांमध्ये जुलाबाची समस्या दूर होते.
लघवीच्या आजारात संत्र्याचा वापर करण्याचे फायदे
10-20 मिलीग्राम संत्र्याचा रस 10-15 मिली कच्च्या नारळाच्या पाण्यात मिसळा. याचे सेवन केल्याने मूत्राशयाची जळजळ, मूत्रपिंडाची जळजळ आणि मूत्रमार्गाच्या जळजळीत आराम मिळतो. त्यामुळे लघवीला जाणे, लघवी कमी होणे आदी समस्या दूर होतात.
संधिवात संत्र्याचे सेवन करण्याचे फायदे
संत्र्याची पाने, फुले आणि साल यांची पेस्ट बनवा. ते थोडेसे कोमट करून दुखत असलेल्या आणि सुजलेल्या सांध्यांवर लावा. त्यामुळे सूज आणि वेदना दोन्हीमध्ये आराम मिळतो.
संत्रामुळे यकृत निरोगी होते
संत्र्याच्या फळाच्या सालीचा डिकोक्शन बनवा. ते 10-20 मिलीग्राममध्ये प्यायल्याने यकृत निरोगी होते आणि यकृताची क्रिया वाढते.
त्वचेच्या आजारात संत्र्याचा वापर केल्याने फायदा होतो
संत्र्याची पाने आणि साल बारीक करा. त्याचा लेप केल्याने कोंडा दूर होतो. ही पेस्ट त्वचेच्या जुनाट पुरळ आणि एक्जिमा सारख्या अत्यंत खाज येणा-या रोगांवर देखील फायदेशीर आहे. याच्या मदतीने शरीराची सामान्य खाज सुटणे आणि इतर त्वचेच्या आजारांवरही उपचार करता येतात.
केशरी नखे- मुरुम दूर करून सौंदर्य वाढवण्यास फायदेशीर
संत्र्याच्या फळांची साले वाळवून बारीक करा. त्यात गुलाबजल मिसळून चेहऱ्याला लावा. यामुळे चेहऱ्यावरील मुरुम आणि मुरुम दूर होतात आणि तोंडाचे सौंदर्य वाढते.
टायफॉइडमध्ये संत्र्याचा वापर फायदेशीर आहे
संत्र्याचा 10-20 मिली रस सेवन केल्याने शरीराची रोगांशी लढण्याची क्षमता वाढते. टायफॉइड ज्वर इत्यादी रोग त्याच्या सेवनाने बरे होतात.
संत्र्याच्या वापराने शारीरिक कमजोरी दूर होते
संत्र्याच्या कढीचा रस पिळून घ्या. त्याचे 1-2 थेंब नाकात टाकून फुलांच्या रसाने मालिश केल्याने खाज सुटते. यामुळे शरीरातील कमजोरीही दूर होते.
ताप आणि खोकल्यासाठी संत्र्याचा वापर करा
संत्र्याच्या रसात मीठ मिसळून प्यायल्याने ताप, खोकला यांमध्ये फायदा होतो.
संत्रा भूक वाढवते
15-20 मिग्रॅ फळाच्या सालीचा डेकोक्शन बनवा. त्यात लिंबाचा रस घाला आणि सकाळी रिकाम्या पोटी सेवन करा. यामुळे आंबा पचन होऊन अपचनाची समस्या दूर होते. भूक न लागणे, पोट फुगणे, उलट्या होणे, जुलाब आणि बद्धकोष्ठता यांमध्ये या उकडीचे सेवन करणे फायदेशीर आहे.
संत्र्याच्या (नारगी) फळाच्या रसाचे सेवन केल्याने गड्ड्यातील जंत, अती तहान, जुलाब, अपचन, अपचन या विकारात फायदा होतो.
वाळलेल्या संत्र्याच्या सालीची पावडर बनवा. यासोबतच वेलची, जिरे, सुंठ, सुंठ आणि मिरची यांचे समान भाग करून पावडर बनवा. या पावडरमध्ये (2-4 ग्रॅम) खडे मीठ मिसळून ताक किंवा मठ्ठ्यासोबत प्या. यामुळे भूक वाढते.
मधुमेहात संत्र्याचा वापर फायदेशीर
संत्र्याचा लगदा (नर्थंगाई), संत्र्याची साल (संत्रे के चिल्के का पावडर), पाने आणि फुले भाजून घ्या. ते बारीक करून खाल्ल्याने मधुमेह (मधुमेह) आणि लघवीशी संबंधित समस्या दूर होतात.
रक्त विकारात संत्र्याचे फायदे
20 मिलीग्राम संत्र्याचा रस 5 मिलीग्राम ऍबसिंथे रसमध्ये मिसळा. याचे सेवन रक्ताच्या विविध विकारांवर फायदेशीर ठरते. रक्ताशी संबंधित आजारांमध्ये संत्री खाण्याचे अनेक फायदे आहेत.
मज्जासंस्थेच्या आजारात संत्री खाण्याचे फायदे
संत्र्यामध्ये उष्णता आणि गुरु गुणधर्म असल्याने वेदना इत्यादी मज्जासंस्थेच्या आजारातही फायदा होतो. तसेच स्नायूंना पोषण.
मलेरियामध्ये संत्री खाण्याचे फायदे
एका संशोधनानुसार, हे सिद्ध झाले आहे की संत्र्यामध्ये मलेरियाविरोधी गुणधर्म आहेत जे मलेरियाशी लढण्यास मदत करतात.
रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यासाठी संत्री फायदेशीर आहे
रक्तदाब बिघडण्याचे मुख्य कारण म्हणजे वात दोषाचे असंतुलन. अशावेळी संत्र्यामध्ये असणारा अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यास मदत करतो.
कॅन्सरच्या उपचारात फायदेशीर संत्री
एका संशोधनानुसार, संत्र्यामध्ये अँटी-कार्सिनोजेनिक गुणधर्म देखील आढळतात. यामुळे शरीरातून कॅन्सरची लक्षणे कमी होण्यासही हे उपयुक्त ठरते.
डोळ्यांसाठी केशरी फायदेशीर
एका संशोधनानुसार, संत्र्यामध्ये आढळणाऱ्या दाहक-विरोधी गुणधर्मांमुळे डोळ्यांमध्ये जळजळ, खाज सुटणे इत्यादी समस्यांपासून आराम मिळण्यास मदत होते.
संत्रामुळे डिप्रेशनपासून आराम मिळतो
नैराश्य हा देखील वात रोग आहे जो वात दोषाच्या असंतुलनामुळे होतो. संत्र्यामध्ये आढळणार्‍या कार्मिनेटिव्ह गुणधर्मामुळे या स्थितीतही ते फायदेशीर ठरते.
पचनसंस्थेच्या विकारावर संत्र्याचा वापर फायदेशीर ठरतो
लहान मुलाला दररोज संत्र्याच्या फळाचा (5-10 मिली) रस (नर्थंगाई) दिल्यास पोटाचे आणि आतड्यांचे आजार बरे होतात. त्यामुळे मुलांची रोगांशी लढण्याची क्षमता वाढते.
संत्र्याचे तोटे काय आहेत – Disadvantages of oranges in Marathi
संत्र्याच्या फायद्यांसोबतच काही तोटेही आहेत.
गरोदर महिला आणि स्तनदा महिलांसाठी संत्र्याचे सेवन फायदेशीर ठरते. परंतु मर्यादित प्रमाणात वापरल्यास, अन्यथा ते शरीराला हानी पोहोचवू शकते.
संत्र्यामध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते. जे आरोग्यासाठी चांगले असते. पण याचे जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने पोटदुखी, पेटके, समस्या होऊ शकतात.
ज्या लोकांना आधीच छातीत जळजळ होण्याची समस्या आहे. त्यामुळे त्यांनी संत्री टाळावीत.
लहान मुलांना गोड संत्री जास्त प्रमाणात देऊ नयेत. कारण त्यामुळे पोटदुखी, बेहोशी यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
बीटा ब्लॉकर घेणारे लोक. त्यांनी संत्र्याचे सेवन कमी प्रमाणात करावे.
संत्र्याचे प्रमाण
डेकोक्शन – 5-10 मिग्रॅ
संत्रा (नारगी) रस 10-20 मिग्रॅ
औषधाच्या स्वरूपात अधिक फायद्यांसाठी, डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार संत्र्याचा वापर करा.
संत्राचे सेवन कसे करावे – Uses of oranges in Marathi
फळ
फळांची साले
पाने
फ्लॉवर
संत्री कुठे आढळतात किंवा पिकतात – Orange fruit in Marathi
भारतात संत्र्याचे झाड (नर्थंगाई) प्रामुख्याने उत्तर प्रदेश, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, गुजरात, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्र आणि कर्नाटकात आढळते.
